واکنش عشایر فارس در قبال اصلاحات ارضی (1343-1341ه ش) با تأکید بر عشایر بویراحمدی

قیام عشایر فارس در سالهای (1343- 1341ه ش) که از آن به غائله فارس یاد می شود یکی از حوادث مهمی است که در دوران سلطنت محمدرضا شاه رخ داده است که به گواه برخی از آگاهان رژیم، حکومت پهلوی دوم را متزلزل کرد. این قیام که مرکز وکانون اصلی مبارزه آن دو منطقه کوهمره سرخی و بویراحمد بوده است؛ بدنبال طرح اصلاحات ارضی شاه وچندین عامل دیگر پدیدآمده است؛ عواملی چون خلع سلاح عشایر، بی اعتنایی سران رژیم پهلوی نسبت به دو خان بزرگ بویراحمد- ضرغامپور و طاهری- در تهران، اقدامات خداکرم خان فرزند ارشد ضرغامپور و همچنین حمایت علما و روحانیون کشور – خاصه روحانیون فارس- از دیگر عواملی هستند که در برپایی قیام مذکور موثر بوده اند. این قیام که با پیشدستی رژیم شاه در بمباران روستای دروهان – محل تجمع سران بویراحمدی- آغاز شد وتا تابستان 1342- وبا شکست نیروهای عشایر- به طول انجامید منجر به چندین برخورد و درگیری مسلحانه گردید؛ نبرد توت نده، لوداب، پل پرین واز همه مهمتر نبرد گجستان که آخرین نبرد واقعی وجدی میان عشایر و حکومت شاه بود ازجمله این درگیری هاست. بی تردید فقدان رهبری و ایدئولوژی مشخص و واحد، عدم ارتباط میان عشایر قیام کنننده و همچنین سازش سران ایلات مهم جنوب همچون قشقایی و بختیاری با حکومت پهلوی عوامل اصلی شکست نیروهای عشایر بوده است. اما با وجود این شکست قیام مذکور تأثیرات و نتایج مهمی در منطقه به ویژه در بویراحمد داشته اشت؛ تأسیس فرمانداری کل کهگیلویه و بویراحمد به مرکزیت بویراحمد ؛ تشکیل ساواک کهگیلویه و بویراحمد و اتمام جنگ وغارتهای درون و برون ایلی از جمله این تأثیرات است.